Nederland is in de kern een diep socialistisch land. Het is een van Mark Rutte’s gevleugelde uitslagen over ons land en de politieke voorkeur van onze natie. Wie in Weesp zich aan een uitspraak wil wagen kan stellen dat de stad vooral een progressief bolwerk is.
Hier geen fancy infographics met klikken waarin alle verkiezingsuitslagen te vinden zijn. Daarvoor verwijs ik je door naar de NOS. Het artikel is dan ook geschreven op basis van de verkiezingsuitslag van donderdagmorgen 10.00 uur. Dat is nog niet de complete landelijke uitslag, maar wel de doorgegeven uitslag van de Weesper stembureaus.
Weespers houden van de VVD
Voor de derde verkiezingen (2012, 2017 en 2021) op rij hebben de Weespers de VVD de meeste stemmen gegeven. De liberalen scoren traditioneel altijd ietsje beter dan in de landelijke verkiezingen. Het verschil met de vorige verkiezingen is overigens lokaal marginaal. De VVD kreeg in Weesp 0,2 procent meer van de stemmen. Een echt Hawre Rahimi effect is (sorry Hawre) niet duidelijk terug te zien op dit moment, daarvoor zullen we later naar de voorkeurstemmen moeten kijken.
Update: nadat de eerste versie van dit artikel online verscheen werd ik gewezen op iets. In deze analyse heb ik gekeken naar de lokale tendens in Weesp, maar daarbij geen vergelijk gemaakt met buurgemeenten. Nu blijkt dat de VVD eigenlijk in alle gemeenten van -1,6 procent (Hilversum) tot zelfs -5,8 procent (Gooise Meren) scoorde. Als je dat vergelijkt met Weesp, waar de VVD dus licht groeide, kan je mogelijk concluderen dat er wel degelijk een Hawre-effect is. Hup Hawre!
Update om 12.30 uur, donderdag 18 maart
Update nummer twee: de uitslagen met voorkeurstemmen zijn door de gemeente Weesp bekendgemaakt. Hawre Rahimi kreeg als nummer 44 van de VVD-lijst 190 voorkeurstemmen in Weesp. Dat is 6,7 procent van het aantal stemmen op de VVD. De vraag is natuurlijk nu: waren die stemmen naar andere partijen gegaan als ze niet naar Hawre gegaan? Op basis van de prestaties in de buurgemeenten van de VVD lijkt het er haast wel op.
Update om 15.11 uur, donderdag 18 maart
D66 wint
Ook in Weesp wint D66 aan terrein. De democraten doen dat nu overigens voor de derde verkiezingen op rij. Waar D66 in 2012: 10,4 procent van de stemmen kreeg, werd dat in 2017 15,6 procent en nu maar liefst 21 procent van de stemmen. D66 zit daarmee maar 2,3 procent achter op de VVD. (Hoeveel stemmen dat zijn is nog niet te berekenen, het aantal uitgebrachte stemmen is op dit moment nog niet vinden). Opvallend is D66 landelijk 14,9 procent van de stemmen kreeg, tegen dus 21 procent in Weesp. Een verschil van meer dan 6 procent.
Geen PVV of FVD gemeente
De PVV en FVD scoren slechter in Weesp dan landelijk. Ook dat is ondertussen traditie. Door de bank genomen is te stellen dat het electoraat van deze partijen minder in Weesp is te vinden. De PVV schommelt gemiddeld zo rond de 9 procent van de stemmen lokaal, terwijl landelijk dat ruim boven de 10 procent is. FVD deed in 2012 nog niet meer, was in 2017 goed voor 1,5 procent van de stemmen en wist nu in Weesp 3,2 procent van de Weespers te bekoren. Dat is ruim 2 procent minder dan landelijk.
CDA onder gemiddeld
Misschien is het een gebrek aan boeren of kerkgangers in de omgeving, maar ook het CDA scoort onder het landelijk gemiddelde en dat is een trend te noemen inmiddels. Gemiddeld scoren de christendemocraten 2 procent minder dan het landelijke en ook dat is nu het geval. De partij leverde ten opzicht van de verkiezingen in 2017 2,4 procent in.
Over kerkgangers gesproken: een grote achterban hebben de ChristenUnie en de SGP in Weesp niet. En ook nooit gehad ook. De partijen scoren ruim slechter dan landelijk. Vooral de SGP heeft een minimale score van 0,3 procent van de stemmen lokaal tegenover 2,2 procent landelijk.
Klappen op links
Net zoals landelijk vielen deze keer de klappen in Weesp bij de traditionele linkse partijen. De grootste dreun was voor GroenLinks met slechts 6,5 procent van de stemmen, terwijl de partij in 2017 nog 12 procent van de stemmen kreeg. Toch is het nog altijd het dubbele van het aantal stemmen van 2012: toen stemde slechts 3,1 procent van de Weespers op GroenLinks. Nog een goed nieuwtje voor GroenLinks: de partij blijft in Weesp op de vijfde plek staan, terwijl de partij landelijk naar plek acht zakt.
De PvdA wist het verlies in Weesp te beperken met slechts 0,5 procent ten opzichte van 2017. De sociaaldemocraten kregen 6,3 procent van de stemmen. Maar dat is nog altijd veel en veel minder dan de enorme overwinning in 2012. Toen kreeg de partij maar liefst 27,7 procent van de stemmen. Let wel, dat is nog ruim 6 procent meer dan D66 nu.
Ook de SP gaat achteruit in Weesp. De partij kreeg 5,2 procent van de stemmen. 1,8 procent minder dan in 2017 en ook minder dan in 2012 toen de partij nog 7,7 procent van de stemmen kreeg. Een neerwaartse trend.
Opvallende gestage stijger is de Partij voor de Dieren in Weesp. De partij stijgt nu voor de derde verkiezingen op rij van 2,1 naar 3,8 en nu naar 5 procent van de stemmen in Weesp.
Nieuwkomers
In Weesp konden ook de nieuwkomers op opvallend veel stemmen rekenen. VOLT trekt 3,3 procent van de stemmen binnen en is daarmee groter dan Forum voor Democratie. Diezelfde FVD moet kort achter zich JA21 in Weesp dulden. BIJ1 weet in Weesp meer stemmen aan zich te binden dan landelijk.
Conclusie
Wie de cijfers doorleest ziet daarmee dat wat wij in Nederland als ‘links’ en ‘progressief’ beschouwen in Weesp statistisch beter scoren dan landelijk. Terwijl de conservatieve, christelijke en rechtsere partijen slechter scoren dan landelijk gezien. Dit is demografisch te verklaren: Weesp kent een jongere en hoger opgeleide bevolking dan Nederland gemiddeld. En dat is daarmee precies de doelgroep van de beter scorende partijen in Weesp. Geen toeval, dus.
Gemeenteraad
Maar meneer het orakel, vertel eens, wat zegt dit voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2022? Blij dat u het vraagt. Ik zal het zeggen: heel weinig. Er is bijna geen lijn te trekken tussen de uitslagen van de landelijke verkiezingen en de gemeenteraadsverkiezingen. Ook omdat er veel landelijke partijen traditioneel in Weesp in het verleden niet meededen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Zo waren PVV, FvD, SP enz. niet vertegenwoordigd met lokale lijsten. Aan de andere kant is in Weesp de lokale partij WSP vaak de grootste, en die doen landelijk niet mee. Of zijn er ondertussen landelijke WSP-ambities?
Hoe dat bij de verkiezingen van 2022 zal zijn is overigens weer een nieuwe interessante vraag. Want de kans bestaat (omdat we gaan stemmen voor de Amsterdamse raad en Weesper bestuurscommissie) dat landelijke partijen wel met een lokale lijst in Weesp te vinden zijn. Al is het vinden van kandidaten voor veel partijen altijd een probleem en dat zal nu niet anders worden.
Update 12.45: Naar aanleiding van opmerkingen een update over de VVD toegevoegd.