Niks lijkt Weespers meer te beroeren dan de kap van een bomenrij. Toen eind vorig jaar het laatste oordeel leek geveld voor de rij populieren langs de Weesperweg was de verontwaardiging groot. De kap is onderdeel van een opknapbeurt van een van oudste wegen van Weesp.
Disclaimer: ik schreef dit verhaal niet voor dit blog, maar voor het blad Historisch Weesp, van de Historische Kring Weesp, waar het vorig jaar in verscheen. Historisch Weesp is een fantastisch blad voor liefhebbers van Weesper erfgoed én je ontvangt het gratis als je lid van de Historische Kring. Check even www.hkweesp.nl voor de mogelijkheden.
Hoe historisch de rij populieren is (antwoord: niet), laten we voor dit artikel maar even in het midden. Leuker is het om te kijken naar de historie van de weg zelf en de betekenis die de Korte Muiderweg/Weesperweg voor Weesp heeft. De dubbele naam is bovendien een leuke recente herinnering aan de oude gemeentegrens van de steden Weesp en Muiden. Want vanuit Weesp heet de weg tot aan het bruggetje ongeveer halverwege, het halfje, de Korte Muiderweg en vanuit Muiden heet de weg tot aan het bruggetje de Weesperweg. Heel simpel, want dat bruggetje was voor eeuwen de gemeentegrens en lijdend voorwerp in een aantal knokpartijen tussen opgeschoten Weesper en Muider jeugd.
Slechte weg
Aangezien we naar de weg vanuit Weesper perspectief kijken noemen we hem voor het gemak maar helemaal de Korte Muiderweg als we hem beschouwen vanuit Weesp naar Muiden en vice versa. Voor nu is het vooral een slecht onderhouden afgewaardeerde provinciale weg met dito onderhouden fietspad. Bovendien is de doorgaande functie behoorlijk aangetast door een aantal verschuivende ad hoc toegangswegen tot de nieuwe wijk Weespersluis in de Bloemendalerpolder. Een totaal andere situatie dan 15 jaar geleden toen de weg nog de primaire aanvoer-, en afvoerroute was naar de snelweg A1 bij Muiden. Het landschap ten noorden van Weesp verandert snel.
Hoe oud de Korte Muiderweg is, valt niet te zeggen. Dat hij echter heel oud is, valt op te maken uit een aantal zaken. Op de eerste kaart van Weesp van Jacob van Deventer uit circa 1560 staat de weg al afgebeeld. Op die kaart verlaat de Korte Muiderweg Weesp ten noorden via de Muiderpoort om vervolgens een meander in de Vecht af te snijden – de Nes- om zo de kortste weg te vormen naar het naastgelegen stadje Muiden. Aangezien Weesp en Muiden hun oorsprong moeten hebben in de vroege middeleeuwen is het niet gek te veronderstellen dat reizigers tussen de twee steden al snel de kortste weg namen.
De vraag is echter of de weg al liep door het veenmoeras dat de Bloemendalerpolder in die tijd was. Een sterke aanwijzing hiervoor van wel is dat de oude ontginningslijnen in de polder vanaf de weg lopen in plaats van erdoorheen. Dat betekent dat de weilanden bij de Grote Ontginning van de veengebieden tussen de 10e en 13e eeuw plaatsvond vanaf de weg en dat de weg niet later door de nieuwe weilanden is neergelegd.
Op de kaarten
Op oude kaarten is ook te zien dat de weg op het Muider grondgebied een iets ander verloop had dan de huidige Korte Muiderweg en ter hoogte van de Weesperbinnenweg in Muiden aantakte, waar nu de zorgboerderij Hoogerlust staat. De weg ging daar verder op het lichaam van de Vechtdijk om bij de oude Weespersluis in Muiden te eindigen.
Voor de stad Weesp was en is de functie van de Korte Muiderweg in al die eeuwen niet eens zo gek veel gewijzigd. De weg vormt vanuit het noorden een belangrijke verkeersader naar het centrum. De Korte Muiderweg was daarbij, zoals de naam al zegt, de kortste weg naar Muiden in tegenstelling tot de langere Lange Muiderweg aan de overkant van de Vecht.
Interessant is wel dat het niet de doorgaande weg naar Amsterdam of Diemen was, zoals we nu misschien geneigd zijn te denken. Dat was een functie van de iets westelijker gelegen Papelaan die aansloot aan de rand van de Zuiderzee op de weg langs de Diemerzeedijk. Reizigers naar Amsterdam konden die route nemen om over die dijk naar de hoofdstad te rijden of Weesp aan de kant van de Geinpoort (westelijke hoek Slijkstraat) verlaten en langs het Smal Weesp via het (Amsterdamse) Buitenveer reizen. Vaak gaf men overigens de voorkeur aan het reizen over water, voor eeuwen een veel comfortabelere optie.
Naam is niet oud
De weg is overduidelijk oud, de naam Korte Muiderweg lijkt daarentegen niet bijzonder oud, in tegenstelling tot andere Weesper straatnamen zoals de Papelaan of de Aetsveldseweg. Op een intekening van Lucas Sinck uit 1612 heet het de ‘Wagenweg’, op het plan van fortificatie van Weesp uit 1726 is hij aangeduid als de ‘Muider Binnenweg naar Weesp’ en op een kaart van het Waterschap uit 1781 wordt het ‘De Goog’ genoemd en in de kadastrale minuut van 1818 is de weg simpel als ‘weg van Weesp op Muiden’ genoemd.
Opvallend, want veel andere straatnamen zijn wel al weergegeven zoals wij die nu kennen. Rond 1900
heet de weg volgens de topografische bronnen ‘De Korte Weg’ en pas na de oorlog verschijnt de naam ‘Korte Muiderweg’ waarbij het stuk binnen de Weesper vesting door de Duitsers in de oorlog wordt omgedoopt tot Stationsweg.
Herberg
Leuk ander detail is het gasthuis dat in de 17 e eeuw op de oude gemeentegrens tussen Weesp en Muiden heeft gestaan en zichtbaar is op de kaart van Sinck uit 1612. Gestrande reizigers die buiten de openingstijden van de stadspoorten vast kwamen te zitten konden hier kennelijk slapen. Ook kent de Korte Muiderweg een kleine historie met buitenplaatsen langs de Vecht, want de weg was ook in de 18 e eeuw het postadres van de buitenplaatsen Leeuwenveld en Landscroon waarbij beide namen nog voortleven in het Weesp van vandaag. Langs de Korte Muiderweg hebben bovendien meerdere molens en kalkovens gestaan.
Autoweg
Na de komst van de auto veranderde de weg ingrijpend en werd het van een wagenpaadje uit de middeleeuwen langzaam aan tot de provinciale weg van een aantal jaar geleden die we nog zo goed kennen. Nu de weg is ontnomen van de functie van belangrijke aanvoerroute van en naar de snelweg A1 met de aanleg van de nieuwe weg Waterlinie aan de westkant van de Bloemendalerpolder zou je kunnen stellen dat met de geplande reconstructie de weg weer enigszins terugkeert naar de oorspronkelijke functie: een langzame verbinding tussen Weesp en Muiden. Met of zonder populieren. Wie naar
Amsterdam moet, kan een andere weg nemen.
Ik herinner me een bruggetje naar het voetbalveld van ADE, waar mijn vader speelde bijna 70 jaar geleden
Ik ben geboren op de Korte Muiderweg 57 en mijn vader is Piet van Nes. Onze boerderij staat er nog. Heel bijzonder, dat in dit verhaal de naam De Nes wordt genoemd. Mvg. Yvonnne van Nes
Wat bijzonder Yvonne. Nes is een oud Nederlands woord voor landtong, precies zoals hier in de Vecht: https://nl.wikipedia.org/wiki/Nes
nu weer “een langzame verbinding”…. . Tot de tunnel onder het spoor kwam was het ook een langzame verbinding. dagelijks de file voor de gesloten spoorbomen.