Zeg, even over die naam ‘Hoge Weyse’

Aan de Hogeweyselaan is een nieuw verzamelgebouw verschenen voor kleinschalige bedrijfsruimtes. Ziet er prima uit en op de gevel prijkt trots de naam ‘De Hoge Weyse’. Met enig vermaak vroeg ik mij af of de eigenaren wel weten hoe oud die naam is. Het is leuk als namen ongemerkt eeuwenlang worden doorgegeven.

Eén van mijn meest favoriete manieren van geschiedschrijving is via overlevering. Niet via de verhalen die van generatie op generatie worden verteld, niet via boeken of brieven die we aan elkaar schrijven en bewaren. Nee, via namen die wij onwillekeurig pakken uit het bakje met logische keuzes. Daarmee houden we onbewust generatie op generatie de geschiedenis van plekken in stand, zonder te weten waarom dat zo is. Omdat mensen vroeger niet allemaal konden schrijven en lezen, gaven ze logische namen aan logische plekken zodat iedereen wist wat ze bedoelden.

Nou denk eens aan…
Je vroeg een voorbeeld? Oké, wat dacht je van de naam Hoogstraat? Dat is voor veel mensen nu de meest dure van straat van Weesp en een geliefde plek om te wonen. Maar het slaat ook rechtstreeks terug op één van de meest hoge plekken van Weesp, op de zandwal aan de oever van de rivier De Vecht. Het is met recht de hoogste straat van Weesp en dat al voor eeuwen.

Of wat dacht je van de naam Nieuwstad? Dat is een nieuw deel van de stad dat na de stadsuitbreiding in de 17e eeuw werd gegeven aan het nieuwe deel van de stad. Nadat de Achtergracht was gegraven als nieuwe gracht na de Voorgracht. Logische zaken.

De onmogelijke namen in Weespersluis
Vroeger waren we dus logisch en praktisch. Laten we zeggen dat we tegenwoordig nog eens alles willen overdenken. Je ziet het aan de wijk Weespersluis. Daar hebben we onmogelijke straatnamen gekregen zoals ‘Vechtstroomlaan’ omdat ooit iemand heeft bedacht dat er een breed concept in de straatnamen moest komen (forten en buiten langs de Hollandse Waterlinie) en na het uitdelen van de meest logische opties (Muiderslot, Hinderdam) uitkwam bij de buitenplaats Vechtstroom in Breukelen dat niemand kent in Weesp. En zo komen we aan de nietszeggende Vechtstroomlaan in Weesp. Daardoor denkt iedereen dat het verwijst naar een stromende Vecht. Zucht. Waarom hebben ze niet gewoon de thema’s van de wijken Leeuwenveld 1 en 2 waar overleden Weespers en vooral Weesper vrouwen werden vereerd?

Hoge Weyse
We dwalen af. Terug naar het verzamelgebouw De Hoge Weyse (in Funda-Nederlands ‘bedrijfsunits’), waar fier de naam op de gevel prijkt. Ik neem aan dat het zo is genoemd omdat het pand aan de Hogeweyselaan ligt. Maar weten wij ook waar de naam Hogeweyselaan in de wijk Hogewey naar verwijst? Nou? Nee?

*tromgeroffel*

De naam Hogewey van de Hogeweyselaan verwijst net zoals de naam Lagewey in de Lageweyselaan naar twee oude polders die ongeveer op deze plek lagen. De Hogeweysepolder en de Lageweysepolder. Twee polders die later werden samengevoegd met de Gemeenschapspolder. Een grotere polder die liep van Driemond aan de westkant tot de Bloemendalerpolder aan de oostkant.

Die polders hadden de naam ‘Hogewey’ en ‘Lagewey’ omdat dit een naam is die onze voorouders aan de polders hebben gegeven, waarschijnlijk al bij de ontginning in de 12e eeuw. Dat is nog voordat Weesp een echte stad werd. Daarbij werden de veenmoerassen rondom Weesp afgewaterd en afgegraven om ze geschikt voor landbouw te maken. Daarmee ontstonden hoge en lage delen. Hoge weides en Lage weides. Hatsjikidee! Daarmee hebben we de oorsprong van Hogewey en Lagewey te pakken. De oude weides zijn nog mooi te zien op deze waterschapskaart uit 1781.

Nou, zou de ontwikkelaar van deze bedrijfsunits dat ook hebben bedacht toen hij zijn letters voor op de gevel bestelde? Een eerbetoon aan de zwoegende middeleeuwse Weesper die zijn polder aan het maken was? Zou mooi zijn.

Nabrander: dit wetende en overdenkende is de naam ‘De Hoge Weyse’ natuurlijk niet zo mooi. ‘De Hoge Wey’ was dan mooier en historisch correcter geweest.