De tekeningen van ‘Lustoord Driemont’

Daar waar de Gaasp, het Gein en het Smal Weesp elkaar vinden, is in de 17de-eeuw het ‘lustoord Driemont’ gebouwd. Originele bouwtekeningen van dat bijzondere landgoed doken enkele weken geleden ineens op een veiling op. Een korte ontdekkingsreis naar dit bijzondere landgoed en naamgever van het huidige dorp Driemond!

Wie nu door Driemond loopt, kan bij het kerkhofje nog een beetje de mystiek van het lustoord Driemont voelen. Het is hier, naar alle waarschijnlijkheid, dat op de plek waar de Gaasp, Gein en Smal Weesp samenkomen waar in 1642 de majestueuze buitenplaats werd gebouwd in opdracht van Gerbrand Anslo.

“Dat is een tijd waarin om Weesp de gemeente Weesperkarspel lag en het Amsterdam-Rijnkanaal nog niet was gegraven en de Bijlmermeer nog gewoon een meer was. Het was allemaal wat liefelijker in onze omgeving, zeg maar. “

Voor de bouw werd architect Philips Vingboons aangetrokken, een architect van grote naam uit Amsterdam. Hij gaf Driemont een zuiver classicistisch uiterlijk. Deze architectuurstijl die zwaar leunt op de klassieke Griekse en Romeinse voorbeelden, was toen zeer in zwang.

“Zonder overdrijven: Philips Vingboons is een serieuze naam in die tijd. Zijn Wikipedia-pagina is indrukwekkend. Hij heeft prachtige buitenplaatsen ontworpen en de kerktoren van Kampen.”

Opdrachtgever Anslo heeft niet of in ieder geval niet bijzonder lang van zijn buiten kunnen genieten, want hij moet kort daarna het tijdelijke voor het eeuwige hebben verruild. Het landgoed werd in 1647 door zijn weduwe verkocht aan Arnout en Hans Pelt, suikerbakkers op het Rokin. In 1702 tot kwam Driemont in handen van koopman Cornelio van Laer (1651-1721). In 1748 werd Driemont gekocht door Jacob de Clercq. 

‘Dat moet toch wat zijn geweest, dat landgoed. We weten dat er onder meer een koetshuis, stallen, tuinman- en koetsiershuis, speel- of tuinhuis, bijbehorende landerijen, hooibergen, moestuin, schuren, fonteinen, een sloepje en twee bossen bij Driemont hoorde. In totaal een complex met een oppervlakte van meer dan vijftien hectare. Stel je dat eens voor! Een compleet stadspaleis!’

Interessant is het om even in te zoomen op het jaar 1770. Van Laer besluit dan Driemont te veilen. Vooraf doet hij een aantal roerende zaken van de hand, waaronder de fontein die door Jacob van Logteren de Oude was gemaakt. Die fontein wordt overgebracht naar Huize Frankendael in Amsterdam. Daar is dit bijzondere beeldhouwwerk nog steeds te zien. Zoek de verschillen:

Eigenaren Driemont:

1642 – 1643 Gerbrant Anslo
– 1647 weduwe van Gerbrant Anslo
1647 – 1668 Arnout van Pelt en Hans van Pelt
1668 – Anna Maria van Pelt x Adolf Visscher
1702 – 1722 Cornelis van Laer
1722 – De Wilhem
– 1748 Paulus van Liesvelt
1748 – Jacob de Clercq

Na de veiling van de veiling en andere roerende goederen raakt de geschiedenis van Driemont wat ongewis. We weten dat het ergens in de 19de eeuw definitief moet zijn gesloopt en zo kwam een stil einde aan ooit een prachtige plek.

Driemond
Toch duikt de naam Driemont opnieuw op in de geschiedenis. In 1961 wordt de naam officieel gebruikt voor het buurtschap in Weesperkarspel dat door het leven gaat als ‘De Geinbrug” . En zo duikt de naam Driemond opnieuw op. Wie nu Driemond zegt, denkt meteen aan het dorp. En jawel, ook dat dorp ligt natuurlijk op de plek waar de Gaasp, Gein en Smal Weesp samenkomen.

Tekeningen
Voor mij een relatief onbekende geschiedenis totdat enkele weken geleden originele gravures van de bouwtekeningen van Driemont op een veiling opduiken. De gravures komen uit “Afbeeldsels der voornaamste Gebouwen uit alle die Philips Vingboons geordineert heeft (Amsterdam 1648)” en worden niet zo vaak te koop aangeboden.

De tekeningen behoren wat mij betreft maar op één plek: en dat is Weesper archief, inmiddels beheerd door het RHC Vecht en Venen. Het vormt een onderdeel van onze (directe) omgeving van Weesp. Ik en mijn vrouw Silvia hebben de tekeningen aangekocht via ons bedrijf Anker Weesp en ondertussen in bewaring gegeven aan het Weesper archief, waar ze voor iedereen te bekijken zijn. Daarmee hebben we dit hele kleine stukje geschiedenis hopelijk voor toekomstige generaties veilig gesteld. Zodat het verhaal verteld kan blijven worden.

In de toelichting bij de platen staat te lezen: 

Een groot quartier uyt van de Stadt Weesp, langhs ‘t Sant-pat ofte Vaert naer Amsterdam, aen de Geyn brugh, is gelegen een groote Plantagie, waer in gebouwt is dit naervolgende Huys, en wordt vertoont in drie besondere voorstellen, te weten de platte Grondt om te vertoonen alle de vertrecken en grootte van dien; en de tweede van vooren ofte de Gevel, wiens cieraten alternael van Hartsteen ofte Benthemer-steen gemaeckt sijn, en is gebouwt naer de Orde Corinthia: op ’t derde voorstel wordt vertoont het Huys van achteren, waer aen men sien kan dat het onder-keldert is: dan ick had het gaerne 2 a 3 voeten hooger gehadt, om ’t gebruyck van onder tot beter gemack te krijgen; maer hebbe daer toe niet konnen komen, alsoo de geene die ;t gebouwt heeft daer toe niet verstaen konden. Is noch wel twee voeten hooger geset als wel de eerste meyningh was, want men niet anders in ;t sin en hadt, daer maer wint hol te maekcen, en van geen gebruyck qualijck gemaeckt sijnde, sijn echter de Kelders noch toe gestelt, op soo goede manier als men konden. Is anders van veel vertrecken, die van groot gemack sijn, en oock curieus doorbouwt, en met Layen gedeckt: is begonnen Anno 1642, en voltrocken een jaer daer naer […]

Bronnen:

https://onh.nl/verhaal/lusthof-bij-driemond
https://www.buitenplaatseninnederland.nl/amsterdam-driemond.html
http://www.familiedeclercq.nl/nl/geschiedenis/buitenplaatsen/driemond-ah-gein.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Driemond
https://geheugenvanoost.amsterdam/page/64335/de-fontein-van-huize-frankendael
http://objects.library.uu.nl/reader/index.php?obj=1874-269229&lan=en#page//22/41/46/22414626002758349423465013720318007688.jpg/mode/1up
https://nl.wikipedia.org/wiki/Philips_Vingboons
https://www.historischekringdriemond.nl/index.php/historisch-driemond/ontstaan